Нөөц баялаг ихтэй улс орнуудад хэрэгжиж буй ОУ-ын Олборлох үйлдвэрлэлийн ил тод байдлын санаачилгад (ОҮИТБС)  Монгол улс 2006 нэгдэн, энэ жил долоо дахь удаагийн тайлангаа батлан  гарлаа. Тус тайлан нь Төлснөө - олборлогч компаниуд, Авснаа - Засгийн газар нээлттэй тайлагнаж, 2 талын тайланд хөндлөнгийн хараат бус байгууллага тулгалт хийж зөрүү байгаа эсэхэд аудит хийж үндэсний нэгтгэл тайланг гаргадаг.

The Open Society Forum in cooperation with the Central Eurasian Project presents an Energy Governance Assessment, which was implemented with an aim to support strengthening of good and responsible governance in the energy sector. The assessment process was conducted with an Electricity Governance Initiative toolkit developed by the World Resources Institute (USA) and the Prayas Energy NGO (India) to assess capacity, transparency, public participation and accountability of (i) the regulatory process and (ii) the policy process of the sector with 68 indicators.

The aim of this study was to transform the accumulated data into a simple-to-use format, introduce some methods for analysing the data, and eventually improve the use of data and bring them closer to the needs of ordinary people. In parallel, we have touched upon the issues that need to be resolved at the policy level in order to ensure transparency and accessibility of information and data pertaining to the extractives sector, and prepared a set of recommendations.

Олборлох салбар дахь гэрээ, хэлцлүүдийг ил тод болгох нь олон талын ач холбогдолтой төдийгүй, зайлшгүй шаардлагатай бодлогын шийдэл бөгөөд уг бодлогыг хэрхэн хэрэгжүүлж болох тухай танилцуулгыг танилцуулж байна. 

Олборлох салбар дахь гэрээ, хэлцлүүдийг ил тод болгох нь олон талын ач холбогдолтой төдийгүй, зайлшгүй шаардлагатай бодлогын шийдэл бөгөөд уг бодлогыг хэрхэн хэрэгжүүлж болох тухай танилцуулгыг танилцуулж байна. 

Энэхүү үнэлгээг ерөнхийдөө 2011 он, зарим талаар 2012 оны эхний хагас жилийн баримт мэдээлэл, нөхцөл байдалд тулгуурлан хийж гүйцэтгэсэн ба түүнээс хойш 2012 оны 6 дугаар сард УИХ-ын сонгууль болж төр, засгийн дотоод бүтэц, түүний дотор эрчим хүчний засаглалын тогтолцоонд зарим өөрчлөлт хийгджээ.

Энэхүү тайланд ОҮИТБС-ын өнгөрсөн хугацааны тайлангуудад хуримтлагдсан өгөгдлүүдийг олон нийт, ялангуяа орон нутгийн иргэдийн зүгээс илүү сонирхож байгаа хэлбэр, ангилалд оруулж тайлбарлан дүгнэлт хийж, ОҮИТБС-ын дүрэм, журмыг сайжруулах арга замуудыг санал болгох зорилго тавьсан юм. Тухайлбал, тодорхой компаниас төлөгдсөн төлбөр орон нутгийн засаг захиргаанд очиж байгаа эсэхийг ОҮИТБС-ын мэдээллээс харах боломжгүй байгааг дэлгэж харуулав.

лон улсын түвшинд анх удаагаа байгалийн арвин их баялагтай 41 улс орныг хамруулсан Орлогын Ажиглагч Индексийг АНУ-д төвтэй төрийн бус Орлогын ажиглагч хүрээлэн, олон улсад үйл ажиллагаагаа явуулдаг Транспарэнси Интернэшнл байгууллагуудаас хамтран гаргасан нь Монгол Улсын хувьд онцгой ач холбогдолтой болсныг тэмдэглэн, үндсэн тайланг нь уншигч танд эх хэлнээ хөрвүүлэн хүргэж байна. 

ргэж сэргэхгүй байгалийн баялаг болох ашигт малтмалыг олборлох үйл ажиллагаа нь эхлэл, төгсгөлтэй учир уул уурхайн хаалтын иж бүрэн зохицуулалтын механизмыг урьдчилан бий болгосон байх шаардлагатай гэж үзэж, уг зохицуулалтыг бий болгох, нэвтрүүлэх хэрэгцээ, боломж, арга замыг тодорхойлохыг судалгааны зорилго болгон дэвшүүлсэн юм.

Эдийн засгийн тогтворгүй байдал нь нийгмийн тогтвортой байдал, урт хугацааны хөгжлийг хангаж нөхцөл байдал руу хөтлөж буй нь өнөөдрийн манай улсын өмнө тулгараад байгаа маш том сорилт юм. Тиймээс үүнийг арилгахын тулд байгалийн баялгийн, тэр дундаа уул уурхайн орлогын менежментийн ямар бодлого, арга хэрэгслийг ашиглах боломж байгааг энэхүү бодлогын судалгааны ажлын хүрээнд гаргаж ирэхийг зорилоо.