Нээлттэй Нийгэм Форум 2014 оны жилийн тайлан

Нээлттэй Нийгэм Форум 2014 оны жилийн тайлан
-------------------------------------------------------------------------------------------------------

Төрийн ил тод, хариуцлагатай байдлыг гүнзгийрүүлэх, улс орныхоо хөгжлийн оновчтой бодлого боловсруулахад тус нэмэр болох зори лгоор идэвх зүтгэл гарган ажилласан нэ гэн жилийн ажлын тайлангаа Таны гарт хүр гэж байгаадаа таатай байн а. 2014 он Нээ лттэй Нийгэм Форум (НН Ф)-ын хамт олон бидний хувьд 2014-2017 оныг хамарсан шинэ стратегиа хэрэгжүүлэх эхний хариуцлагатай жил байлаа. Бид энэхүү шинэ стратегийн дагуу Засаглал, Эдийн засгийн бодлого, Боловсрол, нийгмийн бодлого болон Шүүх, Хууль сахиулах салбарын шинэтгэлийн хөтөлбөрийн хүрээнд үйл ажиллагаагаа явууллаа. Ардчилал, шударга ёсыг бэхжүүлэх, хүний эрх, хүрээлэн буй орчныг хамгаалахад бодитой, тууштай хувь нэмэр оруулж буй иргэний нийгмийн байгууллагуудыг нийтийн эрх ашгийн төлөө чухалчлан ажиллаж буй асуудлаар нь дамжуулан олон нийтэд таниулах, улмаар институцийн хувьд бэхжүүлэх дэмжлэг үзүүллээ. Энэ хүрээнд төрийн бус байгууллагуудын нийгмийн сайн сайхны төлөө явуулж буй үйл ажиллагааг олон нийтийн зүгээс үнэлэх үнэлэмж, дэмжлэгийг дээшлүүлэхэд тус дөхөм үзүүлнэ гэж найдаж 8 сэдвээр богино хэмжээний видео нийтлэл бэлдэж олны хүртээл болголоо. Хууль сахиулах салбарын шинэтгэлийг дэмжих зорилгоор Хууль зүйн яамтай байгуулсан Санамж бичгийн хүрээнд үйл ажиллагааны стандартыг хүний эрхэд нийцүүлэх, сургалтын хөтөлбөрийг шинэчлэх, алба хаагчдыг чадавхжуулах, шинэ тутам бий болсон хууль сахиулах байгууллагын үйл ажиллагааны баримт бичиг боловсруулахад холбогдох төрийн байгууллагуудтай хамтран ажиллалаа. Тухайлбал, хууль сахиулах ажиллагаатай холбогдох 51 баримт бичиг боловсруулж, 109 бичиг баримт орчуулж, НН Ф-аас зохион байгуулсан 19 төрлийн сургалтад 807 алба хаагч хамрагджээ. Шүүхийн шинэтгэлийн үйл явцыг үнэлэх “Шүүхийн ажиглалт” судалгааг хоёр дахь удаагаа хийлээ. Шүүхийн үйл ажиллагааг шинэтгэлийн өмнөхтэй харьцуулах зорилгоор 2010 онд хамрагдаж байсан аймгуудын сум дундын шүүх, дүүргийн эрүүгийн хэргийн анхан шатны шүүхийг сонгон авч явууллаа. Түүнчлэн шүүхийн шинэтгэлийг үр нөлөөтэй явуулахад шударга, хараат бус шүүгчийн үйл ажиллагаа болон иргэдийн төлөөлөгчийн гүйцэтгэх үүрэг чухал 4 ЖИЛИЙН ТАЙЛАН 2014 ӨМНӨТГӨЛ билээ. Иймээс бид энэ чиглэлээр судалгаа шинжилгээ, гарын авлага гаргаж өргөн хүрээний хэлэлцүүлэг өрнүүллээ. Хүний эрхийн хэрэгжилтэд хяналт тавьж, эрхийг хамгаалах үндэсний механизмыг бэхжүүлэхэд бид олон жилийн туршид тууштай ажиллаж байна. 2014 онд НН Ф-ын дэмжлэгтэйгээр Хүний эрхийн төрийн бус байгууллагуудын Форум НҮБ -ын Хүний эрхийн зөвлөлд нийт 12 сэдвээр тайлан бэлтгэж хүргүүллээ. Мөн хүний эрхийн мэдлэг, мэдээлэл түгээх хүрээнд цуврал лекц, уулзалт, хэлэлцүүлгүүд зохион байгууллаа. НН Ф үйл ажиллагааны шинэ стратегидаа улс төрийн санхүүжилтийн эрх зүйн зохицуулалтыг боловсронгуй болгох, түүний ил тод, хариуцлагатай байдлыг хангах нь манай орны ардчилсан хөгжлийн нэн тулгамдсан асуудал хэмээн томьёолж, энэ үйл явцыг дэмжих үүднээс судалгаа шинжилгээ, мониторинг хийх, иргэдийн мэдлэг ойлголтыг гүнзгийрүүлэх, тэдний санал бодлыг судлах зэрэг ажил хийлээ. Улс төрийн санхүүжилтийн талаар иргэдийн дунд явуулсан судалгаанд 1000 гаруй хүн оролцож санал бодлоо илэрхийлсэн нь цаашид улс төрийн санхүүжилтийн эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгоход чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэлтэй байна. Төрийн ил тод, хариуцлагатай байдал, төсвийн зарцуулалт, иргэдийн оролцоо, уул уурхайн салбарын хууль тогтоомж, гэрээний хэрэгжилтийг хянах чиглэлээр 23 төрийн бус байгууллага мониторинг хийж дүнгээ гаргаж эхлээд байна. Хөгжлийн бэрх шээ лтэй ир гэдийн төрийн бус байгууллагуудын сүлжээ болон Хүүхэд хамгааллын үндэсний сүлжээнээс хэрэгжүүлсэн стратегийн өмгөөллийн үр дүнд хөгжлийн бэрхшээлтэй иргэдийн нийтийн тээврээр зорчих эрхийг хязгаарласан стандарт хүчингүй болж, дотуур байрны хүүхэд хамгааллын асуудалд төрөөс анхаарал хандуулж, үндэсний хэмжээний суурь судалгаа хийхэд хүргэв. Түүнчлэн байгаль орчны мэдээллийг ил болгох зорилгоор хэрэгжүүлсэн загвар төслийн хүрээнд иргэд мэдэх эрхээ эдлэх, шаардах хандлага, дадал бүрэлдэж, цаашид төрийн зүгээс Туул гол орчмын бохирдлын мэдээллийг ил болгох, бохирдол үүсгэж байгаа үйлдвэр аж ахуйн газрын байгаль орчны нөлөөллийг нарийвчлан судлах чиглэлээр арга хэмжээ авахад нөлөө үзүү лэв. Олборлох үйлдвэрлэлийн салбарын ил тод байдлыг хангах эрх зүйн орчныг сайжруулах, эрдэс баялгийн салбар дахь гэрээний ил тод байдлыг хангах, ОҮИТБС , түүний шинэ стандартыг хэрэгжүүлэх чиглэлээр иргэний нийгмийн байгууллагуудын чадавхыг бэхжүүлэхэд голлон анхаарав. Гадаад орнуудын ОҮИТБС -ын тухай хууль тогтоомжийн харьцуулсан судалгаа хийж, холбогдох талуудад хүргүүллээ. Мөн төр, олборлох үйлдвэрлэл эрхлэгчид болон иргэний нийгмийнхний ойлголт, байр суурийг нэгтгэх, хамтын ажиллагааг бэхжүүлэхийг зорьж “Эрдэс баялгийн салбар дахь гэрээний ил тод байдал“ олон талт хэлэлцү .лгийг УИХ-ын Эдийн засгийн байнгын хороо, Уул уурхайн яам, ОҮИТБС -ын Ажлын алба, ТАН эвсэл, Уул уурхайн үндэсний ассоциаци зэрэг талуудтай хамтран зохион байгууллаа. Уул уурхайн яамтай хамтран 5 ЖИЛИЙН ТАЙЛАН 2014 төрийн өмчит болон төрийн өмчийн оролцоотой 9 компанийн засаглалын өнөөгийн түвшинг үнэлэв. Тэрчлэн энэхүү судалгааны аргачлалыг ашиглан мөн төрийн өмчит эрчим хүчний 13 компанийн засаглалын түвшинг үнэлэх судалгааг эх лүү лээ д байна. НН Ф 2014 онд төсвийн ил тод байдлыг үндэсний болон орон нутгийн түвшинд үнэ ллээ . Тав дахь удаагаа хий гдсэн Монгол Улсын төв засгийн газрын төсвийн ил тод байдлыг үнэлэх судалгааны урьдчилсан дүнгээс харахад төсвийн ил тод байдал дорвитой сайжраагүй хэвээр байна. Орон нутагт ч төсвийн ил тод байдал хангалтгүй байна. 2015 оны 1 сарын 1-нээс хэрэгжиж эхлэх Шилэн дансны хуулийн төсвийн ил тод, хяналттай байдлыг хангахад гүйцэтгэх нэн чухал үүргийг харгалзан энэхүү хуулийн хэрэгжилтэд мониторинг хийх төрийн бус байгууллагуудыг чадавхжуулахад онцгой анхаарлаа. Боловсрол, нийгмийн бодлогын хүрээнд боловсролд тэгш хамруулах, бага насны хүүхдийн хөгжлийг дэмжих чиглэлээр ажилладаг төрийн бус байгууллагуудыг чадавхжуулах, залуучуудын дундах хүчирхийллийг урьдчилан сэргийлэх бодлого, стратегийн суурийг тавих хэтийн зорилготой судалгааны ажлууд хий гдлээ . Манай оронд хөгжлийн бэрх шээ лтэй хүүх дийг тусгай сургуульд сургаж байгаа нь тэднийг цаашид нийгмийн амьдралд бие даан оролцох боломж бололцоог хязгаарлаж буй хэрэг юм. Иймээс боловсролын салбарт идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа төрийн захиргааны болон төрийн үйлчилгээ үзүүлдэг байгууллага, иргэний нийгмийнхэн болон эцэг эхийн холбоодыг нэг дор цуглуулж төрөөс баримтлах бодлогын талаарх үзэл бодол, хандлага ойлголтоо хэлэлцэн нэгтгэхэд бид анхаарч ажиллав. Үүний үр дүнд төр, иргэний нийгмийн түншлэл, хамтын ажиллагаа төлөвших эхлэл тавигдлаа. Ийнхүү нэг жилийн хугацаанд хийж гүйцэтгэсэн ажлаа тоймлон хүргэхийн ялдамд 2014 онд бидэнтэй хамтран ажилласан төрийн болон төрийн бус байгууллагууд, судлаачид, хувь хүмүүст талархсанаа илэрхийлье. Манай ажлын талаар санал, зөвлөгөөгөө хуваалцах аваас бид ямагт талархан хүлээн авах болно. Гүйцэтгэх захирал П.Эрдэнэжаргал

Нээлттэй Нийгэм Форумын
гүйцэтгэх захирал

П.Эрдэнэжаргал