ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ТҮҮХҮҮД - Баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагааг зогсоон байгаль орчноо хадгалж үлдэх нь

ӨӨРЧЛӨЛТИЙН ТҮҮХҮҮД | Баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагааг зогсоон байгаль орчноо хадгалж үлдэх нь
Ub.life сайт “Нээлттэй нийгэм форум” ТББ-тай хамтран үнэт зүйлийнхээ төлөө тэмцэн, манлайлж буй салбар бүрийн түүчээлэгчдийн түүхийг танилцуулж байна.
Энэ удаагийн нийтлэлээр Дорноговь аймгийн Айраг сумын иргэдийн эрүүл, аюулгүй орчинд амьдрах эрхийг ноцтой зөрчин сумын төвийн салхин дээр жоншны баяжуулах үйлдвэр байгуулан ажиллаж байсан “Янтай-Уул” ХХК-ын хууль бус үйл ажиллагааны эсрэг тэмцэн, хариуцлагатай уул уурхай, хүний эрхийн төлөө 11 жилийн турш ажиллаж буй “Эх орон хамтын хүч” ТББ-ын тэргүүн Л.Лхагва болон түүний хамт олны үйл хэргийг онцолж байна. Уг үйлдвэр нь химийн хоёрдугаар зэргийн хортой 10 төрлийн бодис ашиглан үйл ажиллагаа явуулж байсан бөгөөд энэ салбарын хууль эрх зүйн зохицуулалт дутмаг байгааг “Эх орон хамтын хүч” ТББ-ын хамт олон анзаарч, анхлан дуугарсан юм. Тэд үйлдвэрийг нүүлгэн шилжүүлэх, нөхөн сэргээлт хийлгэх, баяжуулах үйлдвэрлэлийн хууль эрх зүйн орчныг экологи болон эдийн засагт таатайгаар шийдвэрлэх, газар зүйн зохион байгуулалтыг хүн байгальд ээлтэйгээр хийх зэрэг зорилгоор нутгийн 4000 гаруй иргэдийн дуу хоолой болж байна.
1. Айраг сумын иргэдэд ямар асуудал тулгарсан бэ?
"Дорноговь аймгийн Айраг сум бол жоншны өлгий нутаг юм. Энд Баруун цагаан дэлийн хайлуур жоншны орд газар болон Бужгар, Хонгор, Бортолгой зэрэг жоншны ордуудыг 1960 оноос ашиглаж эхэлсэн түүхтэй. Ингэснээр уул уурхайн салбар Айраг суманд хөгжиж, 2006 оноос хойш сумын төвийн хааш хаашаа 5 км хүрэхгүй газарт хяналт тооцоогүйгээр нийт 5 боловсруулах баяжуулах үйлдвэрт зөвшөөрөл олгосон байна. Үүний нэг нь сумын төвийн салхин дээд талд байрлах “Яаньтай-Уул” баяжуулах боловсруулах үйлдвэр юм. Уг үйлдвэрийг нутгийн иргэдийн эсэргүүцэл хүсэлтийг үл харгалзан ажиллуулж, зардлаа хэмнэх үүднээс үйлдвэрийн хаягдал боловсруулах механизм огт байгуулаагүйгээс байгаль орчин асар ихээр бохирдсон" гэж Л.Лхагва хэлсэн юм.
Нунтаг цагаан шороо нутгийн нүх сүв бүхнийг бөглөж, ундны усны хомсдолтой суманд усыг их хэмжээний үргүй урсгаж, нөхөн сэргээлт огтхон ч хийлгүй, овоолго үүсгэн үйлдвэрийн хортой бохир хаягдлаар дүүрэн газар болгож орхисон байна. Түүнчлэн тус үйлдвэр нь газан хатаагч ихээр ашигладаг тул газын үнэр Айраг сумыг нэлэнхийд нь автуулав. Сумын төвийн сүмд хүртэл үйлдвэрлэлээс гарсан 1500 тонн орчим химийн бодис орсон хаягдал шороо авчирч асгажээ. Эхүүн үнэр үнэртэж, нутгийн иргэд тайван амьдрах нөхцөлгүй болов.
Анх Айраг суманд 2006 оноос боловсруулах баяжуулах үйлдвэрлэлийн зөвшөөрөл олгохдоо хүний суурьшлын бүсэд, ялангуяа салхины дээр чиглэлд газар олгосон нь хамгийн буруутай шийдвэр байв. 2013 онд нүүлгэн шилжүүлэх асуудал яригдаж “Янтай-уул” ХХК-тай зөвшилцөлд хүрсэн тул 2014 онд 8 га газрыг олгосон байна. Гэтэл тус компани нүүлгэн шилжүүлнэ гэсэн газраа хог хаягдал асгасан ноцтой зөрчил гаргажээ.
2. Тэд энэ асуудалд ямар шийдэл олсон бэ?
“Эх орон хамтын хүч” ТББ нь баяжуулах үйлдвэрийн дээрх хөнөөлт үйл ажиллагаанд хуулиар зохицуулаагүй орхигдсон асуудлууд байгааг олж харан зохих зохицуулалтыг хийлгэхээр тэмцэж байна. Баяжуулах үйлдвэрийн хор хөнөөлтэй үйл ажиллагааг олон нийт мэддэггүй, төрийн хяналт шалгалт бага, ёс зүйгүй бизнес эрхэлж байгааг өөрчилж экологийн хариуцлага хүлээлгэн, хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэхийн төлөө ажиллаж байгаа аж. Мөн тэд дараах шийдлүүдийн төлөө ажиллаж байна. Үүний тулд:
- Баяжуулах үйлдвэрүүдийн үйл ажиллагаа явуулах хууль эрх зүйн зохицуулалтыг шийдвэрлэх;
- Байгаль орчинд учирсан хохирлыг барагдуулах, хог хаягдлыг цэвэрлүүлэх, нөхөн сэргээх;
- Нэг сумын төвийн нутаг дэвсгэрт гурваас дээш боловсруулах баяжуулах үйлдвэр бариулахгүй байх хуулийн заалттай болох
- Экологи, эдийн засагт ээлтэй хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэхийг зорьж байна.
Энэ хүрээнд “Эх орон хамтын хүч” ТББ нь “Нээлттэй нийгэм форум” ТББ-ын дэмжлэгээр “Боловсруулах үйлдвэрлэлийн салбарт хариуцлага, хуулийн хэрэгжилтийг сайжруулах нь” төслийг хэрэгжүүлж, холбогдох хууль тогтоомжийг судлан, хэрэг үүсгэхээр болжээ. Ингээд 2019 онд Экологийн Цагдаагийн албанд 158 хуудас бүхий гомдол хүргүүлсэн байна. Өнөөг хүртэл нийт 6 удаа хөрсний шинжилгээ, 3 удаа усны шинжилгээ өгөхөд маш муу, хоруу чанар ихтэй, хүн амьдрах боломжгүй гэсэн дүгнэлт гарчээ.
"Эх орон хамтын хүч" ТББ-ын хамт олны бэлтгэсэн 2 цуврал видео нэвтрүүлгийг энэ холбоосоор үзнэ үү.
3. Ямар үр дүнд хүрсэн бэ?
Захиргааны хэргийн шүүхэд газрын асуудлаар хандахаар бэлтгэлээ хангаж байна. Одоогоор Айраг сумын нутаг дэвсгэрт үйл ажиллагаа явуулж байсан “Яаньтай-Уул” баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагаа түр зогсоод байна. “Эх орон хамтын хүч” ТББ-ын үйл ажиллагааны үр дүнд тус суманд төрийн хяналт шалгалтын байгууллагууд ирж зохих хяналт шалгалт хийжээ. Мөн тэдний бодлогын нөлөөлөл үргэлжилж, Экологийн Цагдаагийн албанд хандан уг үйлдвэрт экологийн болон эрүүгийн хариуцлага тооцуулахаар гомдлоо гаргажээ. Эрх зүйн орчин байгаагүйг анхлан дуугарч Уул уурхайн яаманд мэдэгдсэний үр дүнд Боловсруулах баяжуулах үйлдвэрийн бие даасан хууль гаргах асуудал яригдаж байгаа аж.
4. Тэд одоо юу хийж байгаа вэ?
Одоогоор тус ТББ нь Айраг сумын газар зохион байгуулалтын ерөнхий төлөвлөгөөг гаргуулахаар нөлөөллийн ажлуудыг хийж байна. Айраг сум нь төмөр зам дагасан, хүн ам ихтэй сум учир газар зохион байгуулалтын бодлого зайлшгүй хэрэгтэй юм. Хэрэв “Яаньтай-Уул” ХХК-ы баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагаа байгаль орчин, хүн зонд ээлтэйгээр шийдэгдэж чадвал тус суманд нээгдсэн бусад 5 баяжуулах үйлдвэрийн үйл ажиллагааг ч цэгцэлж, хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэхийн төлөө тэмцэх юм.
"Янтай-Уул" ХХК нь холбогдох хуулийн заалтуудыг зөрчсөнийг шалгуулахаар хоёр дахь өргөдлөө 2020 оны арванхоёрдугаар сарын 9-ний өдөр Экологийн Цагдаагийн алба болон Дорноговь аймгийн Цагдаагийн албанд 58 хуудас материал бүхий өргөдлийг хавсарган өгөөд байна.
5. Энэ асуудал бидэнд яагаад хамаатай вэ?
Айраг сум нь бусад сумтай харьцуулахад хүн ам, хөдөлгөөн ихтэй сум. Энд албан бусаар жоншны худалдаа, экспортын болон үйлдвэрлэлийн зангилаа төв үүсээд байна. Эрүүл аюулгүй орчинд амьдрах, эдийн засаг болон экологийн хувьд тогтвортой хөгжих хөгжлийн жишиг загвар бүхий сум байх ёстойг Л.Лхагва онцолсон юм. Мөн Айраг суманд Азид хамгийн урт, хамгийн том Цагаан дэлийн агуй байдаг бөгөөд бүрэн судлагдаагүй уг агуйг хамгаалах нь сумын хувьд анхаарвал зохих стратегийн зорилт юм. Ирээдүй хойч үр хүүхдэдээ эрсдэлгүй байгаль орчныг хүлээлгэн өгөх, нутгийн иргэд болон байгаль орчинд ээлтэй, хүний эрхэнд халгүй хариуцлагатай уул уурхайг хөгжүүлэх нь хүн төрөлхтний, бүх нийтийн амин асуудал болоод байна.
Монгол, Хятад, Азийн хөгжиж буй орнуудын 2004, 2005 оны эдийн засгийн байдал болон гадаадын хөрөнгө оруулалтын талаарх Азийн Хөгжлийн Банкны мэдээлэл
Хэвлэн нийтэлсэн: Азийн Хөгжлийн Банк
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/ado_mongol.pdf
Түлхүүр үг: Монгол дахь АХБ-ны үйл ажиллагаа, Монголын эдийн засаг, Хятадын эдийн засаг, хөгжиж буй азийн орнуудын эдийн засаг, Монгол дахь гадаадын хөрөнгө оруулалт
Хэвлэн нийтэлсэн:
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/migration_mon gen chapter7_mon.pdf
Түлхүүр үг: хүний хөгжил, хүйсийн ялгаатай байдал, шилжих хөдөлгөөн ба хүйсийн ялгаа, дотоод шилжих хөдөлгөөн
Хэвлэн нийтэлсэн: Монголын Хэвлэлийн Хүрээлэн
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/media_freedom_mong.pdf
Түлхүүр үг: хэвлэл мэдээллийн салбар, хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөө, хэвлэлийн эрх чөлөө, хөдөөгийн хэвлэл мэдээлэл, хотын хэвлэл мэдээлэл
Сонгуулийн сурталчилгааны үеийн телевизийн нэвтрүүлгийн мониторинг
Сонгуулийн сурталчилгааны үеийн телевизийн нэвтрүүлгийн мониторинг
Хэвлэн нийтэлсэн: Монголын Хэвлэлийн Хүрээлэн
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/Son sur_monitoring[1].pdf
Түлхүүр үг: сонгуулийн сурталчилгаа, сонгууль ба хэвлэл мэдээлэл, хэвлэлийн эрх чөлөө, хэвлэл мэдээллийн мониторинг Өмнөтгөл УИХ – ын 2004 оны сонгуультай холбоотойгоор Хэвлэлийн Хүрээлэнгийн Мэдээлэл Судалгааны албанаас Конрад Аденауэрын сантай хамтран Улаанбаатар хотын хэмжээнд “Сонгуулийн сурталчилгаа ба телевиз үзэгчид” олон нийтийн санал асуулга, мөн “Сонгуулийн сурталчилгааны үеийн телевизийн нэвтрүүлгийн мониторинг” сэдэвт уялдаа холбоо бүхий хоёр судалгааг амжилттай хэрэгжүүллээ. Судалгааны гол зорилго нь сонгогчдыг үнэн зөв, тэнцвэрт мэдээллээр шуурхай хангах үүргээ Улаанбаатар хотод нэвтрүүлэг цацаж буй телевизүүд хэрхэн биелүүлж буйг тодорхойлох явдал байлаа. Судалгаа нь нэг талаар сонгуулийн сурталчилгаа телевизээр хэрхэн явагдаж буйд ажиглалт хийж, нөгөө талаар энэхүү сурталчилгаанд үзэгчид хэрхэн хандаж буйг тандан судалсан цогц хэлбэрээрээ шинэлэг юм. Учир нь үзэл бодлын өөр өөр өнцөгөөр харагч сонгогч олныхоо санал бодлыг судлан тодорхойлохын зэрэгцээ телевизийн сурталчилгааны өнгө аясыг өнөөгийн байдалд судлан харьцуулах боломжтой болсноор харилцан бие биеэ хянах, шинжлэх, батлах, үгүйсгэх нөхцөл бүрдсэн. Олон нийтийн санал асуулгын судалгаа, мониторингийн судалгааны тайланг тус, тусд нь бие даасан тайлангийн хэлбэрээр та бүхэндээ толилуулж байна. Ингэснээр уншигч Та судалгааны дүнд өөрийн үнэлгээ, дүгнэлтээ өгч, эргэцүүлнэ хэмээн найдаж байна. Энэ ташрамд уг судалгаануудыг явуулахад санхүүгийн харамгүй тусламж үзүүлэн, монголын хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөө, ардчилсан сэтгүүл зүй төлөвшин хөгжихөд ихээхэн хувь нэмэр оруулж буй Конрад Аденауэрын санд талархсанаа илэрхийлье. ТЕЛЕВИЗИЙН СОНГУУЛИЙН СУРТАЛЧИЛГААНЫ МОНИТОРИНГ (судалгааны тайлан) Судалгааны талаар товчхон Хэвлэлийн Хүрээлэнгийн Мэдээлэл судалгааны алба, Конрад Аденауэрын Сангийн санхүүгийн дэмжлэгтэйгээр Улаанбаатар хотод үйл ажиллагаа явуулж буй 5 телевизийн (МҮТВ, UBS, МН25-р суваг, ТВ5, ТВ9) сонгуулийн сурталчилгааны үеийн нэвтрүүлэгт мониторинг хийх төслийг хэрэгжүүлж дууслаа. Судалгааны төслийн зорилго нь 2004 оны Улсын Их Хурлын сонгуулийн сурталчилгааг хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл тэр дундаа ТВ-үүд хэрхэн сурталчлан нэвтрүүлж байна, мөн намуудын тэнцвэрийг хэр хангаж буйд задлан шинжилгээ хийх явдал юм. Ингэснээр ТВ-үүдийн сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулж буй нэвтрүүлгийн цаг, сурталчилгааны төрөл, агуулга, давтамж зэргийг тодруулж сонирхогч байгууллага, хувь хүмүүс, олон нийтийг энэ талын мэдээллээр хангах, анализ хийх боломжийг олгох юм. Барууны хөгжингүй орнуудад ТВ-үүд намуудад зориулсан тусгай цаг, нэвтрүүлэгтэй, намууд нь суваг болгон дээр нэг нэг өөрийн нэвтрүүлэгтэй байдаг аж. Намуудын өөрсдийн бэлтгэж буй нэвтрүүлгийн цаг бусдынхтай тэнцүү байх, сэтгүүлчид нэвтрүүлэг бэлтгэхдээ аль нэг талыг баримтлахгүй байх, хэвлэл мэдээллийн хэрэгсэл намуудын сурталчилгааг тэнцвэртэй ижил түвшинд нэвтрүүлэх зэрэг олон төрлийн шалгуур шаардлагыг хангах ёстой байдаг байна. Тэгвэл эдгээр шалгуур шаардлага манайд хэр хангагдаж буйг дараах тоон үзүүлэлтээс харж болох юм Мониторингоор дараах асуудлуудыг тодруулахыг зорьлоо. Үүнд: 1. Сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулж буй хугацаа /тухайн ТВ-ийн нийт цагт эзлэх хувь/ 2. Судалгааны долоо хоногт аль ТВ-ээр ямар намын сурталчилгаа нийт хэдэн удаа явав. 3. Ямар сурталчилгааг хэзээ нэвтрүүлж байна. /тухайн ТВ-ийн оргил цаг эсэх/ 4. Сурталчилгааны цаана хэн байна вэ? /нам, сэтгүүлч, хэвлэл мэдээллийн байгууллага, хувь хүн/ 5. Сурталчилгааг ТВ-ээр нэвтрүүлэхдээ ямар төрлийг түлхүү ашиглаж байна. /захиалгат, далд, төлбөрт гэх мэт/ 6. Сурталчилгаагаар юун тухай өгүүлж байна. / агуулгаар/ 7. Сурталчилгаанд нэр дэвшигчдийн эзлэх давтамж ямар байна. Хэн хамгийн олон удаа ТВ-ээр сурталчилгаа хийв. 8. Мэдээллийн хөтөлбөр дэх сонгуулийн сурталчилгааны давтамж ямар байна. 9. ТВ-ийн нэвтрүүлэгт эзлэх далд сурталчилгаа СУДАЛГААНЫ АРГАЧЛАЛ Судалгааг сонгуулийн сурталчилгааны дунд үеийн /2004 оны 06 сарын 11-ны Баасан гарагаас 2004 оны 06 сарын 17-ны Пүрэв гараг хүртэл/ нэг долоо хоногийн ТВ-ийн нэвтрүүлгийг сонгон авч явуулав. Ингэхдээ дараах цагийн хуваарийн дагуу ажиллаа. Судалгаанд хамруулсан хугацааг гарагаар харуулбал: Гараг Эхэлсэн цаг Дууссан цаг Үргэлжилсэн хугацаа / өдөрт Даваа 18.00 24.00 6 цаг Мягмар 18.00 24.00 6 цаг Лхагва 18.00 24.00 6 цаг Пүрэв 18.00 24.00 6 цаг Баасан 18.00 24.00 6 цаг Бямба 08.00 24.00 16 цаг Ням 08.00 24.00 16 цаг Нийт цаг 62 цаг Жич: МҮТВ гэхэд 24 цагаас хойш сонгуулийн сурталчилгаа явуулж байсан тул үүнийг алдалгүй бүртгэх, 25-р суваг телевиз Бямба, Ням гарагуудад 12 цагаас эхэлдэг зэргээс шалтгаалан зарим тохиолдолд дээрх хуваарь алдагдах тохиолдол гарч байв. Гэхдээ бусад бүх тохиолдолд дээрх хуваарийг чандлан баримталсан болно. Судалгаанд хамруулсан хугацааг ТВ тус бүрээр тодруулбал: Гараг Үргэлжилсэн хугацаа / өдөрт / дунджаар Үргэлжилсэн хугацаа / 7 хоногт / дунджаар МҮТВ 8.40 цаг 61 цаг UBS 8.50 цаг 62 цаг 25-р суваг ТВ 7.40 цаг 54 цаг TV5 8.50 цаг 62 цаг TV9 8.50 цаг 60 цаг Нийт 41.3 цаг 299 цаг Дээрх хүснэгтэд дурьдсанчлан судалгаанд хамрагдсан телевизүүдийн нэг долоо хоногийн нийт 299 цагийн нэвтрүүлгийг ажиглан тоололт хийсэн болно. Мэргэжлийн 5 судлаач тус бүр нэг нэг ТВ-ийн нэвтрүүлгийг ажиглан мэдээллийг бүрдүүлсэн болно. Судлаачдын нэг долоо хоногийн турш тэмдэглэн бүртгэсэн мэдээллийг нэгтгэн дүгнэж дараах тоо баримтыг гаргалаа. СУДАЛГААНЫ ДҮНГЭЭС 1. Телевизүүдийн сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулсан нийт цаг Телевизүүдийн сонгуулийн сурталчилгаанд зарцуулсан цагийг гаргахдаа тухайн ТВ-ийн нэг долоо хоногийн нийт нэвтрүүлгийн цагт эзлэх хувиар тооцлоо. ¹ Телевиз Ажиглалт хийсэн 7 хоногийн нэвтрүүлгийн нийт цаг (минутаар) Захиалгат болон далд сурталчилгаа хийсэн хугацаа цаг(минутаар) 7 хоногийн нэвтрүүлэгт сурталчилгааны эзлэх хувь 1. МҮТВ 3660 963 26.3% 2. UBS 3720 445 12.0% 3. 25-р суваг ТВ 3240 479 14.8% 4. ТВ5 3720 292 7.8% 5. ТВ9 3600 640 17.8% Нийт 17940 мин 2819 мин 1.1 Сонгуулийн сурталчилгааны давтамж / ТВ тус бүрээр ¹ Телевиз Судалгааны 7 хоногт цацагдсан нийт сурталчилгааны тоо / давтамжаар Улаанбаатарын ТВ-үүдээр явуулсан нийт сурталчилгаанд эзлэх хувь 1. МҮТВ 253 33.1% 2. UBS 60 7.8% 3. 25-р суваг ТВ 166 21.7% 4. ТВ5 127 16.6% 5. ТВ9 159 20.8% Нийт 765 100% Сурталчилгааны давтамжийн хувьд МҮТВ, 25-р суваг ТВ болон ТВ9 телевизээр Улаанбаатар хотын хэмжээнд нэвтэрсэн нийт сурталчилгааны 20-оос дээш хувийг эзэлж байна. Харин UBS телевизийн давтамж бусад ТВ-үүдээс харьцангуй бага байв. 1.2 Сонгуулийн сурталчилгааны давтамж / Нам тус бүрээр ¹ Телевиз Судалгааны 7 хоногт цацагдсан нийт сурталчилгааны тоо Нийт сурталчилгаанд эзлэх хувь 1. Монгол Ардын Хувьсгалт Нам 500 65.4% 2. Эх орон-Ардчилал Эвсэл 214 28.0% 3. Бүгд Найрамдах Нам 2 0.8% 4. Монголын Үндэсний Эв Нэгдлийн Нам 10 1.3% 5. Монголын Либериал Нам 1 0.1% 6. Монголын Уламжлалын Нэгдсэн Нам 15 2.0% 7. Монголын Ногоонтоны Нам 8 0.7% 8. Бие даан нэр дэвшигчид 7 0.9% 9. Бусад (Сонгуулийн Ерөнхий хороо, Сонгогчдын ЭАХХөдөлгөөн гэх мэт) 11 1.4% Нийт 765 100% Судалгааны долоо хоногт гарсан сонгуулийн сурталчилгааны 65.4 хувийг дан ганц МАХН эзэлж байна. Харин Эх-Орон Ардчилал эвслийн сурталчилгаа МАХН-аас хоёр дахин бага, бусад намынх тун бага хувийг эзэлж байв. 1.3 Сонгуулийн сурталчилгааны давтамж / телевиз болон намаар Судалгааны долоо хоногт нэвтрүүлсэн намын сурталчилгааны давтамжийг телевиз тус бүрээр харуулбал: (давтамжаар) Улс төрийн хүчнүүд / нам эвсэл Телевиз МАХН ЭОАЭ БНН МҮЭНН МЛН МУНН МНН Бие даагч МҮТВ 178 40 1 8 1 6 8 3 UBS 49 11 0 0 0 0 0 0 25-р суваг ТВ 33 123 0 0 0 7 0 3 ТВ5 85 38 1 0 0 2 0 1 ТВ9 155 2 0 2 0 0 0 0 Нийт 500 214 2 10 1 15 8 7 Сурталчилгааны давтамжийг ТВ тус бүрээр харвал МАХН болон Эх орон-Ардчилал Эвслийн сурталчилгаа тухайн долоо хоногт жинтэй байр эзэлж байв. МҮТВ, UBS, ТВ5 болон ТВ9-өөр МАХН-ын сурталчилгаа, 25-р суваг ТВ-ээр Эх орон-Ардчилал эвслийн сурталчилгаа дийлэнхдээ явж байв. Бусад намууд болон бие даан нэр дэвшигчдийн сурталчилгааны хувьд МҮЭНН, МУНН-ыг эс тооцвол долоо хоногт нэгээс бага удаа ТВ-ээр сурталчилгаа хийсэн байна. 2. Сурталчилгааг хэзээ нэвтрүүлж байна вэ? / Сурталчилгааны оргил цаг (хувиар) ¹ Цаг МҮТВ UBS МН25-р суваг ТВ5 ТВ9 1. 18 цагаас өмнө 12.3 35.0 0 13.4 0 2. 18.00-18.59 0.8 8.3 4.2 1.6 3.2 3. 19.00-19.59 14.2 6.7 27.7 26.8 28.9 4. 20.00-20.59 38.0 15.0 10.8 7.1 6.9 5. 21.00-21.59 9.0 10.0 30.2 24.4 38.4 6. 22.00-22.59 4.4 18.3 20.5 18.9 5.1 7. 23.00-23.59 5.5 6.7 6.6 7.0 17.6 8. 24 цагаас хойш 15.8 0 0 0.8 0 Хэвлэлийн Хүрээлэнгээс сар тутам явуулдаг “Улаанбаатар хотын Телевиз үзэгчдийн судалгаа”-гаар хүн амын 80 орчим хувь нь 21,00-22,00 цагийг телевиз үзэх хамгийн боломжтой цагаар сонгосон байдаг. Дээрх хүснэгтээс харвал ТВ-ээр гарч буй сонгуулийн сурталчилгааны дийлэнх хувь нь суваг бүрийн оргил цагтай давхацахын зэрэгцээ “мэдээллийн хөтөлбөр”-ийн цагт төвлөрч байв. Тухайлбал: МҮТВ-ийн “Цагийн хүрд” нэвтрүүлэг 20,00-20,30 цагт гардаг. Тэгвэл МҮТВ-ээр гарсан нийт сурталчилгааны 38 хувь нь “Цагийн хүрд” нэвтрүүлгийн үеэр гарсан байна. Мөн 25-р суваг ТВ-ийн нийт сурталчилгааны 30 орчим хувь нь “25 цаг мэдээллийн хөтөлбөр”-ийн үеэр гарчээ. ТВ тус бүрийн сурталчилгааны оргил цагийг графикаар харуулбал 3. Сурталчилгаанд оролцогчид (хувиар) Сурталчилгааны гол оролцогч МҮТВ UBS МН25-р суваг ТВ5 ТВ9 Нэр дэвшигч өөрөө 15.0 53.3 69.3 7.1 27.0 Сэтгүүлч 68.8 75.0 9.0 14.2 93.7 Намын удирдлага 20.9 58.3 1.8 3.1 1.3 Намын гишүүд 6.7 60.0 4.8 3.1 5.7 Урлаг соёлын одод / уран бүтээлчид 8.7 23.3 1.2 3.1 0 Гэр бүлийн гишүүд, найз нөхөд 9.9 28.3 1.8 1.6 0 Дээрх хүснэгтээс харахад нэр дэвшигч өөрөө болон сэтгүүлчид сурталчилгаанд голлох үүрэгтэй байна. Тухайлбал: МҮТВ, UBS, ТВ9, ТВ5-аар ямар нэгэн сурталчилгааг цацахдаа сэтгүүлчид дийлэнх хувийг эзэлж байгаа бол 25-р суваг ТВ-ээр нэр дэвшигч өөрөө сурталчилгаандаа түлхүү оролцсон байна. 4. Сонгуулийн үеийн телевизийн сурталчилгааны төрөл Нам эвсэл холбоод болон нэр дэвшигчид телевизийн сурталчилгааны дараах хэлбэрээр сурталчлуулах нь түгээмэл байна. (хувиар) Сурталчилгааны хэлбэр МҮТВ UBS МН25-р суваг ТВ5 ТВ9 Клип 59.3 23.3 83.2 60.6 34.6 Шууд ярилцлага 0.8 15.0 2.4 2.4 1.3 Захиалгат нэвтрүүлэг 7.5 21.7 7.2 1.6 6.3 Сэтгүүлчийн бэлтгэсэн нэвтрүүлэг 13.5 15.0 1.8 1.6 2.5 Мэдээллийн хөтөлбөр дэх сурталчилгаа 17.4 25.0 5.4 32.3 54.7 СЕХ-оос олгосон хуваарьт нэвтрүүлэг 17.4 --- --- --- --- --- хуваарьт цаг байхгүй Дээрх хүснэгтээс харахад бүх телевизийн хувьд клип сурталчилгааны хэлбэрийн дийлэнх хувийг эзэлж байна. Дараа нь мэдээллийн хөтөлбөрт дэх сурталчилгаа оржээ. 5. Сурталчилгаагаар юун тухай өгүүлж байна / сурталчилгааны агуулга Телевизээр гарч буй намууд / нэр дэвшигчдийн сонгуулийн сурталчилгаа ямар утга агуулга илэрхийлж байсныг тодруулбал: (хувиар) Сурталчилгааны агуулга МҮТВ UBS 25-р суваг ТВ ТВ5 ТВ9 Намын түүхэн замнал 5.5 63.3 1.2 3.9 2.0 Намын онцлог давуу тал 9.5 70.0 12.7 6.3 29.6 Өрсөлдөгч намуудтай харьцуулсан 11.8 36.7 15.7 3.9 3.7 Өрсөлдөгч намуудын алдаа дутагдал 13.1 36.7 15.1 12.6 8.8 Нэр дэвшигчийн хувийн чанар 53.4 86.7 58.4 22.8 21.4 Хийсэн бүтээсэн ажил 37.2 93.3 16.9 32.3 39.0 Цаашид хэрэгжүүлэх мөрийн хөтөлбөр 37.5 91.7 59.6 24.4 8.2 Жич: Олон сонголттой хариулт 6. Сурталчилгаанд нэр дэвшигчдийн эзлэх давтамж ¹ Нэр дэвшигч Тойрог Нам Давтамж МҮТВ UBS МН25 ТВ5 ТВ9 Нийт 1. Чулуунбаатар.Н 62 ЭОАЭ 1 1 2. Галбадрах.Л 12 ЭОАЭ 1 1 3. Галина.Г 59 БД 1 1 4. Дамдинсүрэн.Л 57 БД 1 1 5. Ганхуяг.П 15 ЭОАЭ 1 1 6. Бат-Үүл.Э 34 ЭОАЭ 1 1 7. Дашзэвэг.Н 74 МЛН 1 1 8. Батхүү.Г 25 ЭОАЭ 1 1 9. Баттулга.Х 9 ЭОАЭ 1 1 10. Бат-Хуяг.Ж 18 ЭОАЭ 1 1 11. Адъяа.Ж 20 МАХН 1 1 12. Арвин.Д 49 МАХН 1 1 13. Жаргалсайхан.Б 70 МБНН 1 1 14. Бямбаа.Ч 40 ЭОАЭ 1 1 15. Лүндээжанцан.Д 26 МАХН 1 1 16. Очирхүү.Т 12 МАХН 1 1 17. Одхүү.Д 55 БД 1 1 18. Моломжамц.Д 23 МАХН 1 1 19. Оюун.С 69 ЭОАЭ 1 1 20. Оюунбаатар.Ч 28 МАХН 1 1 21. Сүхбаатар.А 29 МАХН 1 1 22. Сайнбаяр.Ц 59 МЛН 1 1 23. Содномдорж.Н 72 МАХН 1 1 24. Хүрэлбаатар.Ү 73 МУНН 1 1 25. Шаравдорж.Ц 15 МАХН 1 1 26. Цанжид.А 13 МАХН 1 1 27. Шатар.Б 3 МАХН 1 1 28. Туяа.Д 22 МАХН 1 1 29. Цэрэнжав.Л 48 МАХН 1 1 30. Энхсайхан.М 47 ЭОАЭ 1 1 31. Гантөмөр.Л 76 ЭОАЭ 2 2 32. Батбаяр.Батж 65 ЭОАЭ 2 2 33. Бат-Эрдэнэ.Б 50 МАХН 1 1 2 34. Заяа.О 76 МУНН 1 1 2 35. Пүрэвдорж.Л 43 МАХН 2 2 36. Отгонбаяр.С 60 ЭОАЭ 2 2 37. Төмөр-Очир.С 2 МАХН 2 2 38. Энхболд.Н 38 МАХН 2 2 39. Энхтөвшин.Ө 46 МАХН 2 2 40. Баярцогт.С 32 ЭОАЭ 3 3 41. Дэлгэрмаа.Б 61 ЭОАЭ 1 2 3 42. Одончимэд.Л 14 МАХН 3 3 43. Мөнхтуяа.Б 63 ЭОАЭ 2 1 3 44. Сономпил.М 53 ЭОАЭ 1 2 3 45. Улаан.Ч 30 МАХН 2 1 3 46. Хулан.Х 57 ЭОАЭ 1 2 3 47. Ням-Осор.Н 58 МҮЭНН 2 2 4 48. Тэрбишдагва.Д 68 МАХН 3 1 4 49. Батбаяр.Б 70 ЭОАЭ 1 4 5 50. Нямдаваа.П 32 МАХН 5 5 51. Балсандорж.Х 60 МАХН 3 3 6 52. Амаржаргал.Р 64 БД 3 1 4 53. Амарсайхан.Р 58 МАХН 1 1 2 54. Бямбадорж.Ж 66 МАХН 1 2 1 2 6 55. Отгонтөгс.Л 64 ЭОАЭ 3 3 6 56. Хаянхярваа.Д 54 МАХН 6 6 57. Басандорж.Д 40 МНН 7 7 58. Батболд.Б 57 МУНН 2 6 8 59. Цэвээнжав.Д 53 МАХН 8 8 60. Эрдэнэчимэг.Ж 73 МАХН 3 1 4 8 61. Ганзориг.Ч 1 МАХН 10 10 62. Ганхуяг.Д 58 ЭОАЭ 3 7 10 63. Батхишиг.Б 64 МАХН 1 2 5 3 11 64. Сүрэн.О 63 МАХН 12 12 65. Баяртсайхан.Н 61 МАХН 1 6 6 13 66. Ганболд.Э 75 ЭОАЭ 6 3 6 15 67. Эрдэнэ.С 65 ЭОАЭ 16 16 68. Батболд.С 75 МАХН 12 6 5 11 23 57 69. Энхбаяр.Н 65 МАХН 7 7 5 24 43 70. Мөнх-Оргил.Ц 74 МАХН 5 6 2 23 36 71. Батбаатар.Б 66 ЭОАЭ 29 29 72. Алтай.Д 71 МАХН 6 8 2 5 21 73. Батаа.Ц 73 ЭОАЭ 4 1 15 20 74. Дашдорж.Ц 70 МАХН 12 5 1 2 20 75. Болормаа.Н 69 МАХН 8 4 7 1 20 76. Мэдрээ.Б 74 ЭОАЭ 18 18 77. Ганди.Т 57 МАХН 1 4 1 10 17 Жич: МАХН=Монгол Ардын Хувьсгалт нам, ЭОАЭ=Эх Орон Ардчилал эвсэл, МБНН=Монголын Бүгд Найрамдах нам, МУНН=Монголын Уламжлалын Нэгдсэн нам, МЛН=Монголын Либериал нам, МҮЭНН=Монголын Үндэсний Эв Нэгдлийн нам, МНН=Монголын Ногоон нам, БД=Бие даагч 7. Хэн хамгийн олон удаа ТВ-ээр сурталчилгаа цацав 8. Далд сурталчилгаа Сонгуулийн далд сурталчилгааг тоолохын тулд дараах шалгуураар шүүсэн болно. Сурталчилгааны шинж чанартай (сонгуульд оролцож буй улс төрийн хүчин, нэр дэвшигчийн талаар ямар нэгэн үнэлэлт өгсөн, байр суурь илэрхийлсэн, тэнцвэртэй биш, дагнасан мэдээлэл, танилцуулга агуулсан гэх мэт) мөртлөө ямар нэгэн арга хэлбэрээр тодорхой ойлгуулаагүй, хагас дутуу тайлбарласан, нууж хаасан, эргэлзээтэй байгаа бол далд сурталчилгаа гэж бүртгэсэн. Ингэхэд МҮТВ-ийн хувьд нийт сурталчилгааны 19 хувийг, UBS телевизэд 3 хувь, МН 25-р суваг телевизэд 9 хувь, ТВ5 телевизэд 21 хувийг, ТВ9 телевизэд 10 хувийг сонгуулийн далд сурталчилгаа эзэлж байв. Далд сурталчилгааны илрэх гол хэлбэр нь бүх телевизэд мэдээллийн хөтөлбөр байлаа. Энэ үеэр нам хүчин, нэр дэвшигчид өөрсдийн хийсэн бүтээснийг сурталчлах болон сонгуульд өрсөлдөгч нараа өдөөн хатгах, элдвээр хэлэх явдал түгээмэл байсан юм.
Хэвлэн нийтэлсэн: Конрад Аденаурын сан
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/sudalgaa-election.pdf
Түлхүүр үг: сонгуулийн сурталчилгаа, хэвлэлийн эрх чөлөө, хэвлэл мэдээллийн мониторинг,сонгогч ба нэр дэвшигч
Хэвлэн нийтэлсэн: НҮБ-ын Хөгжлийн хөтөлбөр
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/urban poverty_mngl1.pdf
Түлхүүр үг: хүний хөгжил Монгол, ядуурал, шилжих хөдөлгөөн, ажил эрхлэлт, эрүүл мэндийн үйлчилгээ, Улаанбаатар хотын хүн ам
Хэвлэн нийтэлсэн: Үндэсний Статистикийн Газар
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/education_Chapter 3_mon.pdf
Түлхүүр үг: хүн амын бичиг үсгийн мэдлэг, боловсрол, хүн амын боловсролын түвшин, хүн амын бичиг үсэг тайлагдалт
Хэвлэн нийтэлсэн:
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/Elderly_bul2_mon.pdf
Түлхүүр үг: хүний хөгжил, хүн амын өсөлт, өндөр настны тоо, өндөр настны бүтэц
Хэвлэн нийтэлсэн:
Он: 2002
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/mon gen chapter6_mon.pdf
Түлхүүр үг: эдийн засгийн идэвхийн хүйсийн ялгаатай байдал, хүйсийн ялгаатай байдал, ажиллах хүчний ялгаатай байдал, ажил эрхлэлтийн хүйсийн ялгаа, эдийн засгийн үйл ажиллагааны хүйсийн ялгаа
Хэвлэн нийтэлсэн: Конрад Аденаурын сан
Он: 2004
Файлын төрөл: pdf
Файл: /uploads/site/1126/res_mat/SMPBM04.6_mong.pdf
Түлхүүр үг: сонгууль, нийгэм эдийн засаг, улс төр, засгийн газрын бодлого, улс төрийн нам, сонгогчид, сант марал