Төр засаг уул уурхайн салбараас олох орлогоо, уул уурхайн компаниуд харин төр засагт төлсөн татвараа нийтэд мэдээлдэг, улмаар уг хоёр мэдээлсэн тоо хэмжээ ижил тэнцүү байх энгийн зарчим дээр үндэслэн уг салбарын эдийн засагт оруулж байгаа хувь нэмрийг иргэдэд ойлгуулж, авилгал үүсэх нөхцлийг хязгаарлах зорилготой уг санаачлага олон улсын түвшинд хэрхэн хэрэгжиж байгаа талаар энэхүү судалгаанд тусгасан болно.

Нээлттэй Нийгэм Хүрээлэн, Бодлогын Хэлэлцүүлгийг Дэмжих Санаачилга байгууллагуудаас хамтран боловсруулсан энэхүү гарын авлагыг монгол хэлнээ хөрвүүлэн уншигч Танд өргөн барьж байна.

Энэхүү гарын авлага нь өмгөөллийн үйлчилгээний асуудлаар иргэдэд чухал шаардлагатай мэдээллийг хялбаршуулсан хэлбэрээр хүргэн улмаар иргэдийн өмгөөлүүлэх болон төлбөрийн чадваргүй иргэдийн үнэ төлбөргүй эрх зүйн туслалцаа авах эрхээ эдлэхэд хөтөч болох зорилготой. Гарын авлагад төлбөрийн чадваргүй иргэдэд үйлчилгээ үзүүлэх боломжтой өмгөөлөгчдийн жагсаалт болон эрх зүйн үйлчилгээ үзүүлдэг бусад байгууллагуудын лавлагаа танилцуулгыг багтаасан болно.

Олон Улсын Зөвлөх бүлгийн энэхүү тайланд Олборлох Салбарын Ил Тод Байдлын Санаачилгын зорилго, зарчим, шалгуурууд, хэрэгжүүлэх хөшүүрэг, тулгарах сорилт, цаашид зохицуулах асуудал зэргийг багтаасан ба дээрх санаачилгыг хэрэгжүүлэх үүрэгтэй төр, засгийн албан тушаалтнууд мөн уул уурхайн компаниудын удирдлагад гарын авлага болохуйц мэдээллийг багтаасан болно.

Байгалийн баялаг ихтэй улс оронд тус баялгийг зохистой хэлбэрээр удирдахгүй тохиолдолд эдийн засгийн бусад салбарт сөрөг нөлөө үзүүлэх, цөөн бүтээгдэхүүний үнийн хэлбэлзлээс эдийн засаг хэт хамааралтай болох зэрэг сөрөг үр дагавар авчирдаг. Цаашилбал авилга, хээл хахууль цэцэглэх, нийгмийн баялгийн үр шимийг цөөн хүн хүртэх, ядуурал нэмэгдэх аюул бодитой байдгийг олон улс орны хөгжлийн жишээ гэрчилнэ. Энэ чиглэлд өөрсдийн хувь нэмрээ оруулах үүднээс төр засаг эрдэс баялгийн салбараас олох хөрөнгө мөнгийг хамгийн оновчтойгоор хэрхэн хуваарилах боломжтой талаар Нээлттэй Нийгэм Форумаас цуврал уулзалт, судалгаа зэрэг арга хэмжээ явуулж байгаагийн нэг нь энэхүү судалгааны тайлан юм.

Энхүү судалгааг хийхдээ аль нэгэн байгууллага, хувь хүний эрх ашгийг хамгаалах болон хөндөх зорилгоор бус, Геологи уул уурхайн салбарын өнөөгийн нөхцөл байдалд хөндлөнгийн байгууллагын зүгээс бодит дүгнэлт өгч, асуудалд тодорхой, шударга байр сууринаас хандахыг эрмэлзсэн болно.

Энэхүү гарын авлага нь иргэд төрийн байгууллагаас мэдээлэл олж авах эрх, уг эрхээ хэрэгжүүлэх арга замын талаар иргэдэд чухал шаардлагатай, иж бүрэн мэдээллийг хялбар бөгөөд сонирхолтой хэлбэрээр хүргэж, энэ талаарх иргэдийн ойлголтыг нэмэгдүүлэх, улмаар нийгмийн үйл явцад иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх зорилготой юм.

Эдийн засаг, бизнесийн асуудлаар бичих нь / сэтгүүлчдэд зориулсан гарын авлага/

Орон нутгийн төсөв гэхлээр ихэнх хүмүүст нөгөө орон нутгийн төсвийн байгууллагуудын санхүүжилт гэж ойлгодог. Гэвч хэрэг дээрээ орон нутгийн төсөв гагцхүү орон нутгийн төсвийн байгууллагын ажилтнуудад биш харин орон нутгийн бүх иргэдэд хамаатай асуудал юм. Үүнийг тодруулах зорилгоор би та бүхэнд холбогдох хуулийн тодорхойлолтоос өгсүүлээд орон нутгийн төсвийн орлого, зарлага, орон нутгийн ямар албан тушаалтанд хандах зэрэг асуудлуудын талаар ярих болно.

Улсын төсвийн үйл явц -иргэдэд зориулсан гарын авлага