Naranchuluun
Уул уурхайн дөрвөн компани 80 тэрбумын татвар зувчуулжээ
(Өдрийн сонин 2007.07.03)
УИХ-аас гарсан санаачилгын дагуу саяхан стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ордуудын тусгай зөвшөөрөл авсан эзэмшигч компаниудад аудитын шалгалт хийжээ. Үүгээр зарим компани орлогын албан татвар болон нөөцийн төлбөр, мөн УИХ-аас гаргасан.
Зарим бүтээгдэхүүний үнийн өсөлтийн тухай хууль буюу Гэнэтийн ашгийн 68 хувийн татварыг төлөхөөс чөлөөлөгдсөн, хөнгөлөгдсөн зөрчлүүд илэрсэн байна. Жишээ нь, “Бороо гоулд”, “Чинхау МАК”, “Нарийн сухайт” зэрэг уул уурхайн томоохон дөрвөн компани 80 тэрбум төгрөгийн татвар төлөхөөс хууль бусаар чөлөөлөгдсөн нь илрээд байгаа аж.
Аудитын шалгалтаар гарсан бас нэг зөрчил нь стратегийн ач холбогдол бүхий ашигт малтмалын ихэнх орд дээр 1-8 хуулийн этгээдэд 2-30 шахам тусгай зөвшөөрлийг өгч эзэмшүүлж байгаа явдал аж. Энэ нь хөрөнгө оруулалт их шаарддаг геологи, уул уурхайн үйлдвэрлэлийн цогц үйл ажиллагаа явуулах боломжийг хомс болгож, нэг нь нөгөөдөө саад болох нөхцлийг бүрдүүлж байна гэж үзжээ. Тухайлбал, “Шивээ Овоо” ХК-ийн уурхайн одоогийн ашиглалтын талбай болох 90 гаруй га газрыг тойруулан “Шинэ Шивээ”, “Аргамаг трейд”, “Дуулгат халиун” зэрэг ХХК-д хайгуулын зөвшөөрөл олгосноор “Шивээ Овоо”-гийн ашиглалтын талбайг өргөтгөх боломжгүй болгосон байна.
Аудитад хамрагдсан 40 аж ахуйн нэгжийн 85 хувь нь буюу 34 нь байгаль орчныг хамгаалах төлөвлөгөөгүй, түүнийгээ хийдэггүй, батлуулдаггүй, дээр дурдсанаар нөхөн төлбөр, татвараа тайлагнаж тусгадаггүй, эсвэл бууруулдаг, нуун дарагдуулдаг, хөнгөлж чөлөөлүүлдэг зөрчил давамгайлаж байдаг нь илэрчээ. Тогтвортой байдлын буюу Хөрөнгө оруулалтын гэрээ байгуулаад ажиллаж байгаа компаниуд дээрх гэрээнээс хамаарч татвар төлөлт нь жигд бус байгааг аудитынхан болон татварын албаныхан онцолж байна.
Б.Болд
