The current study has been conducted with the aim of assessing the extent to which the Mongolian Public Service Broadcaster abides by the Law on Public Service Broadcasting and fulfills its public service mandate. To be more precise, the study aimed to identify changes to programming policy that have been made since 2007 when the Press Institute monitored the Public Service Broadcaster’s programs for the first time and provided recommendations for improvement. Two surveys have been conducted to meet the above objective: An analysis of the programming structure of the Mongolian National Broadcaster (MNB) and content analysis of the news and information programs of the MNB.

Энэхүү судалгааны зорилго нь Монгол Улсад иргэдийн мэдээлэл авах эрхийг хангахад саад болж буй төрийн нууцын тухай ойлголт, хандлагыг (ялангуяа Төрийн болон Байгууллагын нууцын тухай хуулийн үзэл санаанд туссан) тодорхойлж, “төрийн нууц”, “байгууллагын нууц” хэмээх ойлголтыг тодорхойлоход ашиглаж болох шалгуур үзүүлэлтийгболовсруулахад чиглэгдэж байна.

Сонгуульд оролцогч талуудад ерөнхий ойлголт өгөх үүднээс олон улсад санал тоолоход ямар технологийг түгээмэл ашиглаж байгаа, тэдгээрээс аль нь манай нөхцөлд илүү тохиромжтой талаар дэлгэрэрүүлж уншина уу. 

Монгол Улсын Хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөний тухай хуулийн төслийг /төсөл/ Ерөнхийлөгчийн зөвлөх иргэний нийгэм болон хэвлэл мэдээллийнхэнтэй удаа дараа зөвлөлдсөний үндсэн дээр боловсруулжээ. Одоогийн эрх зүйн орчин нь хэвлэл мэдээллийн эрх чөлөөг бүрэн хамгаалж чадахгүй байна гэсэн үзэл бодол год сонирхогч талуудын дунд бий болсон нь төслийг боловсруулах сэдлийг төрүүлсэн болов уу гэсэн сэтгэгдэл төрж байна. Үүний нэг шалтгаан бол Хэвлэл мэлээллийн эрх чөлөөний тухай 1997 оны хуульд бодитой хэрэгжиж, үр дүн бий болгох дөрөвхөн заалт байгаатай холбоотой байж болох юм. 

ННФ-с гаргаж байгаа анхны дугаар Бодлогын асуудал цуврал сэтгүүлд сонгогчдын нэрийн жагсаалт үйлдэх, хянах үйл явц, сонгуулын хороодын томилгоо, үйл ажиллагааны ил тод байдал, саналын хуудас зарцуулах, хянахтай холбоотой хуулийн одоогийн зохицуулалтыг олон улсын стандарттай харьцуулсан үнэлгээ, хууль хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй бэрхшээл, тэдгээрийг зөв зохистой шийдэх арга замыг талаарх тодорхой санал зөвлөмж, холбогдох олон улсын туршлагаас тусгасан болно.

Ардчилал, Сонгуульд Туслах Олон Улсын Хүрээлэнгээс хэвлэн гаргаж байгаа энэхүү номд сонгуулийн тогтолцоо, түүний үр дагаврын тухай маш чухал мэдлэг мэдээллийг багтааж, нарийн түвэгтэй ойлголтуудыг хүртээмжтэй байдлаар тайлбарлан танилцуулжээ. Ардчилсан шилжилт, шинэчлэлийн үйл явцын гол асуудлуудыг практик талаас нь дэлхийн цар хэмжээнд авч үзсэн, энгийн, ойлгомжтой байдлаар бичигдсэн зэрэг нь энэхүү гарын авлагыг тогтвортой ардчиллыг хөгжүүлэх үйлсэд гар бие оролцож буй хүн бүрт чухал хэрэгтэй ном болгожээ.

Монгол Улсын иргэн Үндсэн хуулийн дагуу “Төр, түүний байгууллагаар хууль ёсоор тусгайлан хамгаалбал зохих нууцад хамаарахгүй асуудлаар мэдээлэл хайх, хүлээн авах эрхтэй.” Тиймээс “хууль ёсоор тусгайлан хамгаалсан” нууц мэдээлэл хэр өргөн хүрээг хамарч буйгаас иргэдийн мэдээлэл авах эрх чөлөө хэдий хэмжээнд хэрэгжих нь шалтгаална хэмээн үзсэний үүднээс энэхүү  бодлогын судалгааг гүйцэтгэв.

Энэхүү судалгаагаар Монголд эрэн сурвалжлах сэтгүүлзүй зогсонги байгаад  ямар хүчин зүйлс нөлөөлж буйг тодорхойлж, өнөөгийн эрх зүйн болон үйл ажиллагааны орчинд үнэлгээ өгөхийг зорьжээ. Судлаач Ч.Базар энэ ажлынхаа хүрээнд энэ чиглэлээр өмнө хэрэгжүүлсэн судалгаа, мониторингийн ажлын дүнг нэгтгэн эрэн сурвалжлах сэтгүүлзүйн өмнө тулгарч байгаа бэрхшээлүүдийг тодорхойлж бодлогын хувилбарыг гаргасан байна.  

Энэхүү судалгаанд их сургуулийн хамтын удирдлагын загварыг хэрэгжүүлэхэд хууль эрх зүйн орчин, оршин буй удирдлагын практик хэрхэн нөлөөлж байгаад дүн шинжилгээ хийж, цаашдын өөрчлөлт шинэчлэлийн талаар санал зөвлөмж боловсруулжээ.

Засгийн газрын мөрийн хөтөлбөртөө дэвшүүлсэн төвлөрлийг сааруулах, нутгийн өөрөө удирдах ёсыг жинхэнэ утгаар төлөвшүүлэн хөгжүүлэх зорилтыг хэрэгжүүлэхэд тус дөхөм болгох үүднээс Нээлттэй Нийгэм Форум, Засгийн газрын Хэрэг Эрхлэх Газар, НҮБ-ын Хөгжлийн Хөтөлбөр хамтран энэхүү форумыг зохион байгуулсан бөгөөд форумын илтгэлийг хүргэж байна.