Энэхүү ном уул уурхайн салбарын бодлого боловсруулагч, хэрэгжүүлэгч, сонирхогч нарт салбарын бодлогын зарим асуудлаар арга зүйн болон практик туслалцаа үзүүлэх гарын авлага болно.

A final introductory note: this handbook is intended primarily for parliamentarians and parliamentary staff as a hands-on, practical guide to some of the important issues associated with parliamentary accountability. We hope readers will find it useful and that it might even prove instructive for the wider audience interested in governance. Throughout the text, parliament has been used as a generic term for legislatures. Members of Parliament, parliamentarians and Members are also used interchangeably to refer to elected representatives.

Ашгийн бус удирдахуйн асуудлаарх Төв болон Зүүн Европын Ажлын хэсэг нь 2001 онд байгуулагдсан цагаасаа хойш ашгийн бус байгууллагын удирдлагын зөвлөлүүдэд тулгарч буй сорилт, бэрхшээлийг судалж байгаа билээ. Есөн орны мэргэжилтэн, практик ажилтан нарыг эгнээндээ багтаасан тус Ажлын хэсэг нь Төв болон Зүүн Европын (ТЗЕ) ашгийн бус хийгээд төрийн бус байгууллагууд (ТББ)-ын удирдлага, зохион байгуулалтыг онцлог талаас нь судалж байгаа юм.им

Шинэ шинж чанарыг агуулсан бүс нутгийн худалдааны гэрээ байгуулах явц эрчимжлээ. Энэ үйл явц нь Монгол улс шиг хөгжиж буй улсуудад харьцангуй давуу талаа ашиглах өргөн бололцоо олгож байна. Монголын эдийн засгийн болон нийгмийн тулгамдсан асуудлуудыг шийдвэрлэх, мөн өөрчлөлт шинэчлэлтийн үйл явцыг хөнгөвчлөх нэг чухал хэрэгсэл нь дэлхийн болон бүс нутгийн эдийн засгийн интеграцид бүрэн хамрагдах явдал хэмээн үзэж байна.

Дэлхий нийт иргэний нийгмийн бүлгүүдийн төсвийн чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа шинэлэг ажлууд болоод цаашдын хүчин чармайлтад тус дөхөм болж, татварын бодлогод нөлөөлөлх чадварыг нь бэхжүүлэн, Засгийн газраа илүү хариуцлагатай байлгаж, иргэдийнхээ нэн ялангуяа эмзэг бүлгийнхний эрэлт хэрэгцээг илүүтэй хангадаг болгоход нь энэхүү гарын авлага тусална гэдэгт итгэлтэй байна.

Энэхүү гарын авлага нь мониторингийн тухай үндсэн ойлголт, мониторинг хийх аргачлал, түүний гол үр дүн болох тайланг бичих, нөлөөллийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах талаар өгүүлэх бөгөөд энгийн ойлгомжтой ашиглахад хялбар болсон байх хэмээн найдаж байна.

Өөрсдийн үйл ажиллагаанд төсвийн дүн шинжилгээг хамруулсан, эсвэл төсвийн дүн шинжилгээг ажлынхаа цөм болгосон хэдэн арван төрийн бус байгууллага өнөөдөр дэлхийн өнцөг булан бүрт үйл ажиллагаа явуулж байна. Ядуучуудын асуудлыг шийдвэрлэх, засаглалын тогтолцоог сайжруулахад төсвийн практик үйл ажиллагаа учир утгатай хувь нэмэр оруулж чадах нь тэдний хүчин чармайлтаар баталгаажиж байгаа юм.

Нээлттэй Нийгэм Форумаас иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, ил тод байдал, хариуцлагын тогтолцоог хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор иргэдэд зориулсан цуврал хөтөч бэлтгэн гаргаж байгаа юм. Эдгээрийн нэг болох “Өргөдөл гомдлоо хэрхэн гаргах вэ” гарын авлага нь иргэд хувьдаа болон төрийн бодлогын асуудлаар өргөдөл гомдол гаргах, түүнийг хүлээн авах, шийдвэрлэх үйл явцын талаар иж бүрэн мэдээллийг тодорхой тохиолдолд ашиглах загвар жишээний хамт агуулсан болно. 

Нээлттэй Нийгэм Хүрээлэн, Бодлогын Хэлэлцүүлгийг Дэмжих Санаачилга байгууллагуудаас хамтран боловсруулсан энэхүү гарын авлагыг монгол хэлнээ хөрвүүлэн уншигч Танд өргөн барьж байна.

Энэхүү гарын авлага нь өмгөөллийн үйлчилгээний асуудлаар иргэдэд чухал шаардлагатай мэдээллийг хялбаршуулсан хэлбэрээр хүргэн улмаар иргэдийн өмгөөлүүлэх болон төлбөрийн чадваргүй иргэдийн үнэ төлбөргүй эрх зүйн туслалцаа авах эрхээ эдлэхэд хөтөч болох зорилготой. Гарын авлагад төлбөрийн чадваргүй иргэдэд үйлчилгээ үзүүлэх боломжтой өмгөөлөгчдийн жагсаалт болон эрх зүйн үйлчилгээ үзүүлдэг бусад байгууллагуудын лавлагаа танилцуулгыг багтаасан болно.