Монголын ард түмний хөгжил цэцэглэлт, төр засгийн нээлттэй байдал, төр иргэн хоёрын хооронд түншлэлийн харилцааг бэхжүүлэхээс ихээхэн шалтгаалах ба бодлого боловсруулах үйл явцад иргэдийн идэвхтэй оролцоог хангах боломжийг бүрдүүлж өгснөөр иргэдийн төрд итгэх итгэл дээшлэх юм. Энэ нь аливаа улс орны төр засгийн анхаарлын төвд байдаг асуудал юм. Манай Парламентын хувьд иргэдийн зүгээс үзүүлэх итгэл ус агаар мэт дутагдаж байгаагаас гадна Засгийн газрын хувьд иргэдтэй холбох ил тод, тайлагнах механизм хөгжлийн шатандаа байна.

Орон нутгийн удирдлагын бодлого боловсруулах, шийдвэр гаргах үйл явцад иргэдийн үр нөлөө бүхий оролцоо хангагдаж чадахгүй байна. Уг асуудал нь төрийн удирдлагын төвлөрөл, орон нутгийн нийгэм, эдийн засаг, соёлын зэрэг олон хүчин зүйлстэй холбоотой хэдий ч судалгааны дүнд үндэслэн орон нутгийн иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх бодлогын зөвлөмжийг санал болгож байна. 

Дэлхий нийт иргэний нийгмийн бүлгүүдийн төсвийн чиглэлээр хэрэгжүүлж байгаа шинэлэг ажлууд болоод цаашдын хүчин чармайлтад тус дөхөм болж, татварын бодлогод нөлөөлөлх чадварыг нь бэхжүүлэн, Засгийн газраа илүү хариуцлагатай байлгаж, иргэдийнхээ нэн ялангуяа эмзэг бүлгийнхний эрэлт хэрэгцээг илүүтэй хангадаг болгоход нь энэхүү гарын авлага тусална гэдэгт итгэлтэй байна.

Энэхүү гарын авлага нь мониторингийн тухай үндсэн ойлголт, мониторинг хийх аргачлал, түүний гол үр дүн болох тайланг бичих, нөлөөллийн үйл ажиллагааг зохион байгуулах талаар өгүүлэх бөгөөд энгийн ойлгомжтой ашиглахад хялбар болсон байх хэмээн найдаж байна.

Өөрсдийн үйл ажиллагаанд төсвийн дүн шинжилгээг хамруулсан, эсвэл төсвийн дүн шинжилгээг ажлынхаа цөм болгосон хэдэн арван төрийн бус байгууллага өнөөдөр дэлхийн өнцөг булан бүрт үйл ажиллагаа явуулж байна. Ядуучуудын асуудлыг шийдвэрлэх, засаглалын тогтолцоог сайжруулахад төсвийн практик үйл ажиллагаа учир утгатай хувь нэмэр оруулж чадах нь тэдний хүчин чармайлтаар баталгаажиж байгаа юм.

Хууль боловсруулах, хэлэлцэх үйл явц дахь иргэдийн оролцоо Нээлттэй Нийгэм Форум, УИХ-ын Тамгын газартай хамтран “Хууль боловсруулах, хэлэлцэх явц дахь иргэдийн оролцоо” олон улсын семинарыг 2007 оны 1 дүгээр сард зохион байгуулсан билээ. Семинарын илтгэл, түүнтэй холбогдуулж гарсан асуулт-хариулт, санал шүүмжлэлийн дэлгэрэнгүй тэмдэглэлийг эмхтгэн хэвлүүлсэнийг бүрэн эхээр нь үзнэ үү.

Иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, ил тод байдал, хариуцлагын тогтолцоог хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор иргэдэд зориулсан цуврал хөтөч бэлтгэн гаргаж байна. 

Энэхүү эмхтгэлд газар олголт, халамжийн үйлчилгээ, шүүх, гааль, лиценз олголтод хийсэн мониторингийн төслүүдийн тайланг хураангуйлан оруулсан бөгөөд эдгээр үйлчилгээнд гарч байгаа алдаа дутагдлыг дэлгэн, учир шалтгааныг оновчтой тайлбарлaсны дээр хэрхэн засч залруулах талаар үнэтэй зөвлөмж боловсруулсныг нийтэллээ.

Нээлттэй Нийгэм Форумаас иргэдийн оролцоог нэмэгдүүлэх, ил тод байдал, хариуцлагын тогтолцоог хөгжүүлэхэд дэмжлэг үзүүлэх зорилгоор иргэдэд зориулсан цуврал хөтөч бэлтгэн гаргаж байгаа юм. Эдгээрийн нэг болох “Өргөдөл гомдлоо хэрхэн гаргах вэ” гарын авлага нь иргэд хувьдаа болон төрийн бодлогын асуудлаар өргөдөл гомдол гаргах, түүнийг хүлээн авах, шийдвэрлэх үйл явцын талаар иж бүрэн мэдээллийг тодорхой тохиолдолд ашиглах загвар жишээний хамт агуулсан болно. 

Энэхүү номзүйд Нутгийн удирдлагын холбоотой хууль тогтоомж, энэ хүрээнд бичигдсэн ном, гарын авлага, хийгдсэн судалгаануудыг тоймлон багтаалаа.