ТББ-уудад хүргэх уриалга

  1. Naranchuluun
  2. 2006-06-06
  4. 608 уншсан
  5. 1 минут уншина
A- A A+
ТББ-уудад хүргэх уриалга

ТББ-уудад  хүргэх  уриалга   

УИХ-аар “Хуулийн этгээдийн орлогын албан татварын” хуулийн төслийг хэлэлцэж буйтай холбогдуулан   ТББ-ын татварын   зохицуулалтын талаар Нээлттэй Нийгэм Форум  төрийн бус байгууллагуудад хандан  уриалга гаргаж байна.

Төрөөс төрийн бус байгууллагыг дэмжих гол механизм нь татварын таатай бодлого буюу  ТББ-уудад үзүүлэх татварын хөнгөлөлт, чөлөөлөлт байдаг.  Дэлхийн ихэнх орнууд ТББ-уудыг татварын таатай бодлогоор дэмждэг бөгөөд  орлого, ашгийн татвар, эд хөрөнгийн татвар, онцгой татвар, нэмэгдсэн өртгийн татвар, гаалийн зэрэг татваруудаас чөлөөлдөг олон улсын нийтлэг стандарт  байдаг.
Төрийн бус байгууллагуудыг гишүүддээ үйлчилдэг болон нийгэмд үйлчилдэг гэж хуваадаг нь татвар ногдуулах талаасаа ихээхэн ач холбогдолтой юм. Нийгэмд үйлчилдэг байгууллага нь нийт  нийгэмд буюу нийгмийн зарим тодорхой  хэсэгт ашиг тустай байхын зэрэгцээ гишүүдийнхээ ашиг сонирхолд үйлчилдэг байгууллагуудтай харьцуулахад  төрөөс илүү их дэмжлэг туслалцаа хүртэх эрхтэй байдаг. Иймээс ихэнх орнууд нийгэмд үйлчилдэг төрийн бус байгууллагуудыг татвараас бүрэн чөлөөлдөг байна. 
Монгол Улсын хувьд 1997 онд батлагдсан ТББ-ын тухай хуулиар төрийн бус байгууллагуудыг гишүүддээ үйлчилдэг болон нийгэмд үйлчилдэг гэж ангилсан бөгөөд    одоо мөрдөж буй  “Аж ахуйн нэгж, байгууллагын албан татварын тухай” хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 7-р заалтаар  “нийгэмд үйлчилдэг улсын бүртгэлтэй төрийн бус байгууллагын орлогыг албан татвараас чөлөөлнө” гэж заасан.   ТББ-ын тухай хуулийн 19-р зүйлд ТББ-ын орлого нь гишvvний татвар, хандив,  иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын хандив, дvрмийн зорилгоо хэрэгжvvлэхтэй холбогдсон аж ахуйн vйл ажиллагаанаас  олсон орлого, зээлийн, өвийн болон төсөл хэрэгжvvлэх зорилгоор улсын төсвөөс олгосон хөрөнгө зэргээс бүрдэхээр  тодорхойлжээ.

“Аж ахуйн нэгж, байгууллагын албан татварын тухай” хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 2-р заалтаар  төрийн бус байгууллагын гишүүд, дэмжигчдийн татвар, хандивыг албан татвараас чөлөөлдөг.  Мөн түүнчлэн уг хуулинд  хуулийн этгээд ТББ-уудад хандив өгвөл  татвараас чөлөөлөгдөх  заалт байсан боловч 2001 онд хийсэн нэмэлт, өөрчлөлтөөр энэ заалт хүчнигүй болсон байна.

Одоо УИХ-аар хэлэлцэгдэж буй  “Хуулийн этгээдийн орлогын албан татварын тухай” хуулийн төсөл болон ажлын хэсгийн санал нь одоогийн үйлчилж буй ТББ-ын орлогыг татвараас чөлөөлөх  зохицуулалтыг улам хязгаарлан ашгийн төлөө аж ахуйн нэгжийн нэгэн адил үзэж татвар ногдуулах болсон байна. Үүнийг хавсралтын харьцуулсан хүснэгтээс харж болно.

ТББ-уудын хувьд татварын хууль энэ салбарыг хөхүүлэн дэмжих, санхүүжилтийг бэхжүүлэх нэн чухал хууль тул  одоо УИХ-аар хэлэлцэгдэж буй  “Хуулийн этгээдийн орлогын албан татварын тухай” хуулийн төсөлд ТББ-ууд  өөрсдийн санал бодол, дуу хоолойгоо гаргах шаардлагатай байна.  Үүнд ялангуяа дараахь  тодорхой саналыг УИХ-ын гишүүдэд  хүргэх нь чухал байна:  

  • Нийгэмд үйлчилдэг төрийн бус байгууллагын орлогыг татвараас чөлөөлөх. Өөрөөр хэлбэл одоо үйлчилж буй “Аж ахуйн нэгж, байгууллагын албан татварын тухай” хуулийн 7 дугаар зүйлийн 1 дэх хэсгийн 7-р заалтыг хэвээр үлдээх.

 

  • Хуулийн этгээдийн нийгэмд үйлчилдэг ТББ-д өгсөн хандивыг татвар ногдох орлогоос хасч тооцох заалтыг шинээр оруулах. Түүнчлэн хандивлагчийн албан татвар ногдох жилийн орлогоос нийгэмд үйлчилдэг ТББ-д өгсөн хандивын нийт дүнгээр тооцоолон хасч татварын хөнгөлөлт үзүүлэх заалт оруулах. 
  • Төрийн  бус  байгууллага нь өөрийн үндсэн үйл ажиллагаанаасаа гадна аж  ахуйн  үйл  ажиллагаа  эрхэлж  болох  бөгөөд үүнээс олох орлогыг дүрэмдээ заасан зорилгодоо зарцуулах ёстой. Энэ орлого нь татвараас чөлөөлөгдөнө. Харин дүрэмдээ заасан зорилгоос өөрөөр  зарцуулвал  орлогын албан татвар төлнө. 

 

Хавсралт 1

Татварын хууль болон хуулийн төслийн харьцуулалт

 

АЖ АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛЬ

ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛИЙН ТӨСЛИЙН ХАРЬЦУУЛАЛТ

 

ОДОО ҮЙЛЧИЛЖ БУЙ АЖ
АХУЙН НЭГЖ, БАЙГУУЛЛАГЫН
ОРЛОГЫН АЛБАН ТАТВАРЫН ХУУЛЬ1992

“АШГИЙН БУС ХУУЛИЙН ЭТГЭЭДИЙН ” ХУУЛИЙН АЖЛЫН ХЭСГЭЭС БОЛОВСРУУЛСАН  ТӨСӨЛ

УИХ-Д ХЭЛЭЛЦЭГДЭЖ БУЙ ХУУЛИЙН ТӨСӨЛ (2005*08*09)

УИХ-ЫН ХЭЛЭЛЦҮҮЛГИЙН ҮЕЭР УИХ-ЫН ТАТВАРЫН ХУУЛИЙН АЖЛЫН ХЭСГИЙН САНАЛ
2006 * 4  сар

З дугаар зүйл. Албан татвар төлөгч

    1. Дараахь аж ахуйн нэгж, байгууллага албан татвар төлөгч байна:

4/ төрийн бус байгууллага;

 

З дугаар зүйл. Албан татвар төлөгч

    1. Дараахь аж ахуйн нэгж, байгууллага албан татвар төлөгч байна:

4/ ашгийн бус хуулийн этгээд;

 

15 дугаар зүйл. Ашгийн бус хуулийн этгээд, нийгмийн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй хуулийн этгээдэд албан татвар ногдуулах

15.1. Гишүүддээ үйлчилдэг ашгийн бус хуулийн этгээдийн орлого болон нийгэмд үйлчилдэг ашгийн бус хуулийн этгээдийн энэ хуулийн 16.1.3-т зааснаас бусад орлогод албан татвар ногдуулна.

15.2. Нийгмийн салбарт дараахь үйл ажиллагаа явуулж буй хуулийн этгээдийн энэ хуулийн 16.1.4-т зааснаас бусад орлогод албан татвар ногдуулна:

          15.2.1. эмнэлгийн үйлчилгээ үзүүлэх;

          15.2.2. сургуулийн өмнөх болон бага, дунд боловсрол, мэргэжлийн болон дээд боловсрол олгох, мэргэжлийн сургалт явуулах;

15.2.3 төсвийн байгууллагын эрхэлж буй аж ахуйн үйл ажиллагаа.

Хуулийн төслөөс хасах заалт

15 дугаар зүйл. Ашгийн бус хуулийн этгээд, нийгмийн салбарт үйл ажиллагаа явуулж буй хуулийн этгээдэд албан татвар ногдуулах  гэсэн
зүйлийг бүхэлд нь хасах

 

Хуулийн төсөл дээр шинээр нэмэх заалтууд

4 дүгээр зүйл. Хуулийн нэр томьёо

4.1.6  “байгууллага” гэж ашгийн төлөө бус үндсэн үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа тодорхой төрлийн үйл ажиллагаандаа албан татвар төлөх үүрэг хуулиар хүлээсэн ашгийн төлөө бус хуулийн этгээд болон нийгмийн салбарт үйл ажиллагаагаа явуулж хуулийн этгээдийг:

6 дугаар зүйл. Албан татвар ногдох орлого

6.4. Албан татвар төлөгч байгууллагын дараахь орлогод албан татвар ногдоно:

   6.4.1. ашгийн төлөө бус хуулийн этгээдийн хууль болон дүрмэнд зааснаас бусад үйл ажиллагаанаас олсон орлого

   6.4.2. нийгмийн салбарт үйл ажиллагаа эрхэлж байгаа хуулийн этгээдийн аж ахуйн үйл ажиллагаанаас олсон орлого

7 дугаар зүйл.  Албан татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх

            1. Албан татвар төлөгчийн дараахь орлогыг албан татвараас чөлөөлнө:

                   2/ төрийн бус байгууллагын гишүүд, дэмжигчдийн татвар, хандив;
                       
              7/ нийгэмд үйлчилдэг улсын бүртгэлтэй төрийн бус байгууллагын орлого;

 

(Төрийн бус байгууллагын тухай хуулиар орлогыг дараах байдлаар тодорхойлсон
19дvгээр зvйл. Төрийн бус байгууллагын орлого
Төрийн   бус байгууллагын орлого нь дараахь эх vvсвэрээс бvрдэж болно:
    1/гишvvний татвар, хандив;
     2/иргэд, аж ахуйн нэгж, байгууллагын    хандив;
    З/дvрмийн зорилгоо хэрэгжvvлэхтэй холбогдсон аж ахуйн vйл ажиллагаанаас  олсон орлого;
   4/зээлийн, өвийн болон төсөл хэрэгжvvлэх зорилгоор улсын төсвөөс олгосон хөрөнгө; ) 

7  дугаар зүйл.  Албан татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх

1. Албан татвар төлөгчийн дараахь орлогыг албан татвараас чөлөөлнө:

2/ ашгийн бус хуулийн этгээдэд хувь хүн хуулийн этгээдийн өгсөн хандив,гишүүний татвар;
7/ ашгийн бус хуулийн этгээдийн орлого;

 

(Ашгийн бус хуулийн этгээдийн тухай хуулийн төслөөр орлогыг дараах байдлаар тодорхойлсон

15 дугаар зүйл. Ашгийн бус хуулийн этгээдийн санхүүжилт

15.1. Ашгийн бус хуулийн этгээдийн санхүүжилт дараахь эх үүсвэрээс бүрдэнэ:
            15.1.1. хууль буюу дүрэмд заасан зорилготойгоо нийцсэн аж ахуйн үйл ажиллагаа эрхэлж олсон орлого;
15.1.2. бусдын өгсөн хандив, тусламж;
            15.1.3. нийгэмд ашиг тустай үйл ажиллагаа явуулсны нь төлөө төрөөс үзүүлсэн санхүү, эдийн засгийн дэмжлэг;
            15.1.4. холбооны хувьд гишүүний татвар;
            15.1.5. хууль тогтоомжийн дагуу олсон бусад эх үүсвэр. )

Албан татвараас чөлөөлөх, хөнгөлөх

16 дугаар зүйл. Албан татвараас чөлөөлөх

16.1. Албан татвар төлөгчийн дараахь орлогыг албан татвараас чөлөөлнө.
                
 16.1.3. нийгэмд үйлчилдэг ашгийн бус хуулийн этгээдийн дараахь орлого:

16.1.3.1. үндсэн үйл ажиллагаанаасаа олсон орлого;
16.1.3.2. мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрийн хандив;
16.1.3.3. гишүүний татвар, элсэлтийн хураамж;
16.1.3.4. хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй тусламж;
16.1.3.5. үнэ төлбөргүйгээр шилжүүлэн авсан хөрөнгө.
           
16.1.4.энэ хуулийн 15.2-т заасан этгээдийн  дараахь орлого:

   16.1.4.1. төсвөөс авсан санхүүжилт;
   16.1.4.2. хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй тусламж;
   16.1.4.3. мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрийн хандив;
              16.1.4.4. энэ хуулийн 15.2.3-т заасан байгууллагын аж ахуйн үйл ажиллагаанаас
олсон орлогын төсвийн  ерөнхий захирагчийн шийдвэрээр төсвийн санхүүжилтээс хассан  дүнтэй тэнцэх хэмжээний орлого.

Хуулийн төслөөс хасах заалт

 

Төслийн 16.1.3 болон 16.1.4 заалтуудыг бүхэлд нь хасах

Хасагдах заалтууд:
16.1.3. нийгэмд үйлчилдэг ашгийн бус хуулийн этгээдийн дараахь орлого:

16.1.3.1. үндсэн үйл ажиллагаанаасаа олсон орлого;
16.1.3.2. мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрийн хандив;
16.1.3.3. гишүүний татвар, элсэлтийн хураамж;
16.1.3.4. хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй тусламж;
16.1.3.5. үнэ төлбөргүйгээр шилжүүлэн авсан хөрөнгө.
           
16.1.4.энэ хуулийн 15.2-т заасан этгээдийн  дараахь орлого:

 16.1.4.1. төсвөөс авсан санхүүжилт;
 16.1.4.2. хүмүүнлэгийн болон буцалтгүй тусламж;
  16.1.4.3. мөнгөн болон мөнгөн бус хэлбэрийн хандив;
            16.1.4.4. энэ хуулийн 15.2.3-т заасан байгууллагын аж ахуйн үйл
ажиллагаанаас олсон орлогын төсвийн  ерөнхий захирагчийн шийдвэрээр төсвийн санхүүжилтээс хассан  дүнтэй тэнцэх хэмжээний орлого.

Албан татвараас хөнгөлөх

Төрийн бус байгууллагагатай холбоотой татвараас хөнгөлөх
заалт байхгүй

Албан татвараас хөнгөлөх

Ашгийн бус хуулийн этгээдтэй холбоотой татвараас хөнгөлөх
заалт байхгүй

17 дугаар зүйл. Албан татвараас хөнгөлөх

 Ашгийн бус хуулийн этгээдтэй холбоотой татвараас хөнгөлөх заалт байхгүй