2009 оны Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтын мониторинг #2 (2009-05-20)

2009 оны Монгол Улсын  Ерөнхийлөгчийн сонгуулийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтын мониторинг

 2009 оны тавдугаар сарын 12-18-нд Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн нутаг дэвсгэрийн салбар хорооны сонгогчдын нэрийн жагсаалтад тулгалт хийсэн явцын тайлан

Шударга Сонгуулийн Төлөө Иргэний Нийгмийн Хяналт сүлжээнээс Нийслэлийн Баянзүрх дүүргийн хэмжээнд сонгогчдын нэрийн жагсаалтад мониторинг  хийх төслийг 2009 оны тавдугаар сарын 1-нээс эхлэн хэрэгжүүлж байна.  Төслийн хүрээнд иргэдээс хаягаар нь очиж авсан мэдээлэлд үндэслэн тодорхой хаяг дээр оршин суугч иргэн сонгогчдын нэрийн жагсаалтад зохих ёсоор бүртгэгдсэн эсэх, түүнчлэн 2008 оны УИХ-ын сонгуулиар хийсэн мониторингоор илэрсэн зөрчилтэй нэрс энэ удаагийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтаас хасагдсан эсэхийг тулгаж үзсэн юм.

Баянзүрх дүүрэгт оршин суудаг иргэдээс хаягаар нь очиж судалсны үндсэн дээр үйлдсэн 13836 сонгогчийн нэр бүхий жагсаалтыг холбогдох хэсгийн хороодын өөрсдийнх нь гаргасан сонгогчдын нэрийн жагсаалттай тулгах ажлыг 5-р сарын 18-нд хийж дуусав. Ингэхэд 1706 хүн ямар нэг бичиг баримтын болоод хаягийн зөрчилгүй боловч хэсгийн хороод дээрх сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдээгүй байлаа.  Түүнчлэн бидний судалгаанд хамрагдсан хаягууд дээр оршин суудаггүй 1247 хүнийг дээрх хэсгийн хороод сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэсэн байгаа нь илэрсэн. Эдгээр иргэдийн хувьд шилжин суурьшсан боловч хорооноосоо хасалт хийлгээгүй, биднийг жагсаалт үйлдэх үеэр түр оршин сууж байгаад үндсэн оршин суугч болж бүртгүүлсэн, өөр сонгуулийн хэсгээс сонгогчын үнэмлэхээ шилжүүлж ирсэн зэрэг янз бүрийн шалтгаантай байж болох бөгөөд үүнийг тодруулах ажлыг мониторингийн баг яг одоо хийж байна.  Түүнчлэн дээр дурдсан сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдээгүй байгаа 1706 сонгогчтой мониторингийн багийнхан холбоо барин харъяа хэсгийн хороондоо хуульд заасны дагуу өргөдөл гомдол гарган сонгогчийн нэрийн жагсаалтад бүртгүүлэн сонгогчийн үнэмлэхээ авах талаар зөвлөж байна. 

2008 оны УИХ-ын сонгуулийн үеэр 22-р тойрог буюу Баянзүрх, Налайх дүүргийн 30 хороонд бүртгэлтэй 47354 сонгогчийн нэрийг хаягаар нь очин тулгаж үзэхэд 17222 нэрийн жагсаалтад орох ёсгүй хүнийг илүү бүртгэсэн нь илэрсэн юм. Энэ удаа эдгээр нэрээс түүвэрлэн авсан 4075 иргэний нэрийг Баянзүрх дүүрэгт ажиллаж байгаа сонгуулийн  хэсгийн  хороодын  сонгогчдын нэрийн жагсаалтаас хасагдсан эсэхийг хяналаа. Ийнхүү хянахад дээрх нэрсээс 3526 нь хасагдсан, 549 нь буюу нийт түүвэрлэсэн нэрсийн 13 хувь нь  хасагдаагүй хэвээр байв.  Хэсгийн хороодоос энэ талаар зохих тодруулгыг хүсэхэд:

1. Хотын захын хороонд хаягтай атлаа тэндээ амьдардаггүй, хөдөө мал малладаг  зарим иргэн өмнөх сонгуулиар байхгүй байснаа одоо ирж бүртгүүлэн сонгогчийн үнэмлэхээ авсан
2. Хорихоос суллагдсан
3. Шилжилт хөдөлгөөнөө бүртгүүлэн ирж суурьшсан
4. Бичиг баримтгүй байж байгаад шинээр авсан
5. Цэргээс халагдаж ирсэн
6. Гадаадаас ирсэн зэрэг шалтгааныг дурдаж байлаа.

Энд онцлон дурдахад Сонгуулийн Ерөнхий Хорооноос өнгөрсөн жилийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтын мониторингийн дүнд илэрсэн зөрчилтэй нэрсийг хэсгийн хороодод хүргүүлж эдгээр нэрс сонгогчдын нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн эсэх, хэрэв бүртгэгдсэн бол чухам ямар шалтгаанаар нэрийн жагсаалтад бүртгэгдэх болсон тайлбарыг ирүүлэх үүрэг даалгавар өгч  энэ дагуу хэсгийн хороод нягтлан шалгасан байсан.  Үүнээс үүдэн бидний түүвэрлэн шалгасан 4075 нэрээс 3526 зөрчилтэй нэр сонгогчдын нэрийн жагсаалтаас  арилсан байгаа нь хөндлөнгийн мониторингийн үр дүн гэж үзэж болох юм.

Сонгогчдын нэрийн жагсаалтад тулгалт хийсэн дэлгэрэнгүй дүнг хүснэгтээр харуулбал:

Сонгуулийн хэсгийн хороодын сонгогчдын нэрийн жагсаалттай мониторингийн багийн бэлтгэж тулгасан нэрс /хороод тус бүрээр/

Дээрх нэрсийн холбогдох хэсгийн хороод дээрх сонгогчдын нэрийн жагсаалттай тулгахад дараахь зөрүү илрэв.

2008 оны УИХ-ын сонгуулиар хийсэн сонгогчдын нэрийн жагсаалтын мониторингийн дүнд илэрсэн зөрчил энэ удаагийн сонгуулийн сонгогчдын нэрийн жагсаалтаас хасагдсан эсэхийг хянасан дүн:  

Мониторинг хийхэд дараахь  хүндрэлүүд гарч байлаа. Үүнд:

1. Зарим хэсгийн хороо нэрийн жагсаалтаа үзүүлэхгүй байх,
2. Зарим хороо бидний жагсаалтад бүртгэгдээгүй, хэсгийн хорооны нэрийн жагсаалтад бүртгэгдсэн хүмүүсийн нэрийг өгөхгүй байх,
3. Янз бүрийн шалтаг хэлж судлаачдын ажлыг удаашруулан чирэгдэл учруулах,
4. Судлаачдад өөрсдөө биечлэн сонгогчдын нэрийн жагсаалтад тулгалт хийх боломж олгохгүй, хэсгийн хороодын ажилтнуудаараа нэрийг дуудуулах гэж шахах,
5. Иргэдийн хаягийн шинэчлэлт хийгдсэнээс бидэнд мэдээлэл өгсөн иргэд шинэ хаягаа мэдэхгүй хуучин хаягаа өгөх, хэсгийн хороон дээрх нэрийн жагсаалтад шинэ хаягаар бүртгэгдсэнээс нэр хаяг зөрөх  гэх мэт бэрхшээл тулгарч байлаа.

Төслийн удирдагч: Ч.Мөнхцэцэг, Филантропи Хөгжлийн Төлөө Төв ТББ
Утас: 316543